Güneydoğu Anadolu Bölgemizin ticaret yolları üzerinde yer alan, Dicle Nehri kıyısında bulunan, Anadolu'nun en eski şehirlerinden biri olan, ticaret ve kültür merkezlerimizden olan tarihi bir şehrimizden bahsedeceğiz bugün.
Bu şehrimiz Diyarbakır olup hem tarihi, hem de bir çok dini sosyal gruba merkezlik yapan bir şehir olarak önemli konumdadır. Bu nedenle bugünkü yazımızda Diyarbakır'ın tarihinden ve Diyarbakır'ın önemli tarihi yerlerinden kısaca bahsedeceğiz.
Diyarbakır'ın Tarihi Kısaca
Asur kaynaklarında Amid, Roma kaynaklarında ise Amida olarak geçen Diyarbakır, tarih sahnesinde Hurriler, Mitanniler, Asurlar, Urartular, Medler, Persler, Büyük İskender İmparatorluğu, Partlar, Sasaniler, Romalılar, Bizanslılar, Büyük Selçuklu İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu gibi devletlerin hakimiyetine şahitlik etmiştir yüzyıllardır. Bundan dolayı şehirde farklı etnik gruplar ve inançlar, bir arada yaşamıştır.
Diyarbakır'ın tarihi MÖ. 10.000 ve öncesine kadar gitmektedir. Bu zamanlarda avcı toplayıcı toplulukların bölgedeki mağaralarda barındığı bilinmektedir. Daha sonra insanlar yerleşik hayata geçmişlerdir MÖ 4.500'lere kadar. Diyarbakır'daki höyükler, bu dönemin yerleşim yerlerindendir.
Sonra Bismil ilçesindeki Körtik Tepe ve Ergani ilçesindeki Çayönü, başka yerleşim yerlerine örnektir geçmiş tarihten. Daha sonra Tunç Çağı, Demir Çağı, Roma ve Bizans Dönemlerini yaşayan Diyarbakır, MS 639 yılında Hz. Ömer döneminde gerçekleşen fetihle şehir, İslam medeniyetinin önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir.
Şehre Emeviler hakimiyetinde cami, medrese ve saraylar yapılmıştır. Abbasiler döneminde ise şehir; bilim, kültür ve sanat alanında çok ilerlemiştir. 1085 yılında Büyük Selçukluların şehri fethetmesi ile şehir, Türk İslam kültürünün önemli merkezi haline gelmiştir. Bu dönemde şehirde pek çok cami, medrese, han ve kervansaraylar yapılmıştır.
12. yüzyılda Artuklu Beyliğinin merkezi olup, Ulu Camii bu dönemde yapılmıştır. 13. yüzyılda şehir Eyyubi Devleti'nin egemenliğine girmiş ve ticari önemini korumuştur. Daha sonra moğol istilasına uğrayan şehir sonra Akkoyunlu Devleti'nin himayesine girmiştir.
Diyarbakır 16. yüzyılda Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı'ya katılmıştır. Osmanlı zamanında İstanbul ve Bursa'dan sonra en fazla Osmanlı eserinin bulunduğu şehirlerden biri Diyarbakır'dır. Mimari açıdan gelişen Diyarbakır aynı zamanda ilim, irfan ve edebiyat alanında da gelişmiştir.
Diyarbakır Cumhuriyet döneminde de kalkınmasına devam etti. GAP Diyarbakır'ın ekonomik potansiyelini ve tarımsal üretimini artırarak günümüze kadar geldi.
Diyarbakır Mezopotamya'nın kuzey sonunda olup Batman, Siirt, Muş, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya, Elazığ ve Bingöl illeri ile komşuluğu vardır. Diyarbakır şehri Karacadağ ile Dicle arasında uzanan geniş bazalt platonun doğu kenarında kurulmuştur. Diyarbakır rakımı 650 metredir. Diyarbakır'da sert bir kara iklimi hakimdir, yazlar sıcak olup, kışlar Doğu Anadolu gibi çok soğuk geçmez. Bitki örtüsü genelde bozkırdır.
 |
| Diyarbakır'ın tarihi eser yerleri |
Diyarbakır'daki Tarihi Yerlerin İsimleri
* Diyarbakır Ulu Camii.* Dicle Köprüsü, On Gözlü Köprü.
* Hazreti Süleyman Camii.
* Hasan Paşa Hanı.
* Sülüklü Han, Kazancılar Hanı.
* Malabadi Köprüsü, Batmansu Köprüsü.
* Şeyh Mutahhar Camii, Dört Ayaklı Minare.
* Diyarbakır Surları, Diyarbakır Kalesi.
* Keçi Burcu.
* Urfa Kapı ve Mardin Kapı.
* Hevsel Bahçeleri.
* Çermik Kaplıcaları.
* Gazi Köşkü, Samanoğlu Köşkü.
* Meryem Ana Kilisesi, Süryani Kadim Kilisesi.
* Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi.
* Zinciriye Medresesi.
* Behram Paşa Camisi.
* Mesudiye Medresesi.
* Fatih Paşa Camii, Kurşunlu Camii.
* Melik Ahmet Paşa Camii.
* İç Kale Müze Kompleksi.
* Saint George Kilisesi.
* Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı.
* Deliller Hanı, Hüsrev Paşa Hanı.
* Nebi Camii.
* Ziya Gökalp Müzesi.
* Haburman Köprüsü.
* Diyarbakır Arkeoloji Müzesi.
* Safa Camii.
* Surp Giragos Ermeni Kilisesi.
* Hilar Mağaraları.
* Birkleyn Mağaraları.
* Hasuni Mağaraları.
* Zülküf Dağı.
* Peygamberler Dağı.
Şimdi bu önemli tarihi yerlerden ilk 2 tanesini kısaca yazacağız.
 |
| Diyarbakır'ın doğal güzellikleri |
Diyarbakır Ulu Camii
Şehrin 639 yılında Müslümanlar tarafından fethedilmesi ile şehirde o an en büyük kilise olan Mar Toma Kilisesi'nin camiye çevrilmesi ile oluşturulup, daha sonraları yapılan düzenlemelerle bugüne kadar gelmiştir. Yapım tarihi tam olarak bilinmemekte olup, Anadolu'nun en eski camilerindendir. Hem Selçuklu hem de Osmanlı yapı mimari özelliklerini Ulu Cami'de görmek mümkündür.
Diyarbakır'da 639 yılından sonra hüküm süren tüm devlet büyükleri (Melikşah, Gıyaseddin Keyhüsrev, Uzun Hasan, Osmanlı Padişahları), Diyarbakır Ulu Cami'ye büyük önem vermiştir. Caminin bir çok yerinde eski hükümdar ve padişahlara ait kitabe ile fermanlar görünmektedir.
DİYARBAKIR ULU CAMİ'NİN ÖZELLİKLERİ
* Diyarbakır Ulu Camiini kim yaptı: 639 yılında camiye çevrilip bugünkü halini, 1091 yılında Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah'ın emriyle, yapılan çalışmalarla almıştır.
* Diyarbakır Ulu Cami Nerede: Diyarbakır Merkez Sur ilçesi, Camii Kebir Mahallesinde bulunur.
* Diyarbakır Ulu Camii İslam aleminde beşinci Harem-i Şerif (kutsal mabed) olarak kabul edilmektedir. İlk dördü Kabe, Mescidi Nebevi, Mescidi Aksa ve Şam Emeviye Camisidir. Caminin planı Şam Emeviye Camisi'nin Anadolu'ya yansıması gibi olup, bir külliye gibidir.
* Camiye 3 ayrı yerden giriş olup, orta bölümünün tavanı kalem işleri ile süslenmiştir. Bu süslemeler daha çok Osmanlı Dönemi'nin süsleme özelliklerine benzemektedir.
* Külliye'nin ortasında büyük dikdörtgen avlu bulunmaktadır.
* Cami dikdörtgen şekilde planlanıp, çok sütunludur.
* Avlu içinde sekizgen planlı şadırvan bulunur.
* Avlu içerisinde güneş saati yer almaktadır. Bunu Sibernetiğin kurucusu El Cezeri yapıp, gölge tekniğinden yararlanmıştır.
CAMİNİN BÖLÜMLERİ
Caminin farklı bölümleri vardır, bunların isimleri şöyledir; Doğu Maksuresi, Batı Maksuresi, Güneş Saati, Şadırvan, Mesudiye Medresesi, Zinciriye Medresesi, Hanefiler Bölümü ve Şafiiler Bölümü'dür.
 |
| Diyarbakır Ulu Camii |
Dicle Köprüsü, On Gözlü Köprü
Dicle Köprüsü'nün özellikleri şöyledir:
* Silvan Köprüsü ismiyle de bilinir.
* 10 gözlü yapılmıştır.
* Şehre 3 km uzaklıktadır.
* Dolgu malzemesi kireç harçlı molozdur.
* 1065 yılında yapılmıştır, başka bir rivayette daha eski olduğu söylenmektedir.
* 180 mt uzunluk, 7-8 mt genişlik, 18 mt yüksekliği vardır.
 |
| Diyarbakır Dicle Köprüsü |
Diyarbakır ile ilgili önemli notlar:
* Diyarbakır plaka kodu 21, Diyarbakır telefon kodu 412'dir.
* Hazreti Süleyman Camii'nin başka isimleri de vardır, onlar şöyledir: Nasiriyye Camii, Meşhed Camii, Murtaza Paşa Camii, Kale Camii.
* Behram Paşa Camisi'nin mimarının, Mimar Sinan olduğu belirtilmektedir.
* Ergani'de Cilalı Taş Devrinden bugüne kadar gelmiş, tarihi eserler vardır.
* Malabadi Köprüsü Diyarbakır Silvan'da olup, tek kemerli ve 150 mt uzunluktadır.
* Keçi Burcu UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer almaktadır.
* Anadolu'daki tek 4 ayaklı minare, Diyarbakır'dadır. Dört ayaklı olmasının nedeni, İslam'ın dört mezhebini yansıtmak içindir.
* Çin Seddi'nden sonra dünyanın en uzun ikinci suru olarak bilinen, Diyarbakır Surlarıdır. Yaklaşık 5 km uzunluğundadır.
* Hevsel Bahçeleri UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır. Diyarbakır Kalesi ile Nehir Vadisi arasında bulunmaktadır.
* Anadolu'nun en eski mağara yerleşimi Hasuni Mağaraları olup, 300 farklı odaya sahiptir.
Tarihi binlerce yıl öncesine dayanan Diyarbakır ile ilgili hazırladığımız yazımızın sonuna gelmiş bulunmaktayız. Amacımız hem yurt içine, hem yurt dışına şehirlerimizdeki tarihi eserleri tanıtıp, daha fazla turistin şehirlerimize ve ülkemize gelmesini sağlamaktır. Böylece herkes kazanmış olur. Bu dileklerle başka yazılarda görüşmek dileği ile herkese Saygı ve Selamlar sunarız...
Kaynaklar; diyarbakır ktb, diyarbakır valilik, kültür portalı, google, diyarbakır'ın tarihi eser yerleri, diyarbakır'ın turistik yerleri, diyarbakır'ın doğal güzellikleri nelerdir, diyarbakır'ın meşhur yerleri, diyarbakır'ın tarihi kısaca, DİYARBAKIR'IN TARİHİ YERLERİ ve DOĞAL GÜZELLİKLERİ, diyarbakır tarihi yerler fotoğrafları, diyarbakır'da gezilecek yerlerin isimleri, diyarbakır'daki tarihi yerler nelerdir, mithras kutsal alanı, mimar sinan'ın diyarbakır'daki eserleri, diyarbakır süleymaniye camii, diyarbakır cami isimleri, diyarbakır plaka no, diyarbakır alan kodu nedir, diyarbakır ulu cami kaçıncı haremi şerif, diyarbakır ulu cami neden 5 haremi şerif, diyarbakır ulu cami önemi, diyarbakır ulu cami yapılış tarihi, süleymaniye cami diyarbakır, diyarbakır ulu camiyi yapan devlet veya beylik, diyarbakır ulu cami kim yaptırdı, diyarbakır plaka numarası, diyarbakır plakası nedir, diyarbakır tarihi turistik yerler, diyarbakır'ın en meşhur yerleri, diyarbakır ulu cami'nin özelliği nedir, ulu caminin özellikleri nelerdir, diyarbakır ulu cami eskiden kilise miydi, diyarbakır ulu camii'nin önemi nedir, diyarbakır ulu cami tarihi, diyarbakir ulu cami fotoğrafları, diyarbakır ulu cami hikayesi, diyarbakır ulu cami ne zaman yapıldı, diyarbakır ulu cami güneş saati, diyarbakır ulu camii nerede, diyarbakır'da görülmesi gereken tarihi yerler, diyarbakır'ın tarihi ve turistik yerleri nelerdir, diyarbakır gezilecek yerler, diyarbakır ulu cami hangi beylik, ulu camii hangi ilimizdedir, ulu cami hangi şehirdedir, ulu cami hangi ildedir, ulu camii hangi şehirdedir, ulu camii hangi ildedir, ulu cami hangi ilimizde bulunmaktadır, ulu cami hangi ilimizdedir, ulu cami nerede hangi şehirde, ulu cami hangi şehrimizdedir, ulu cami hangi ilçede, ulu cami nerededir, ulu cami nerde, DOĞA TARİHİ YER, diyarbakır ulucamii.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder