İnsanın doğumundan ölümüne kadar iç içe yaşayacağı bir durum üzerinde bugün yazmak istedik, konumuz deprem. Önce deprem nedir tarifine bakalım, sonra yazımıza devam edelim.
Deprem: Yer kabuğu içindeki kırılmalar nedeni ile ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarma olayına denir. Bu depremle ilgili konuları inceleyen bilim dalına ise Sismoloji denir.
Deprem sırasında açığa çıkan enerjinin ölçüsüne depremin büyüklüğü denilip, Richter ölçeği (magnitude) kullanılarak, latin rakamlarla yazılır. Ölçüm ve hesaba dayalıdır.
Derinliklerde olan depremin yeryüzünde hissedildiği bir noktadaki etkisinin ölçüsüne ise depremin şiddeti denilip, Mercalli ölçeği kullanılarak, romen rakamları ile yazılır. Gözlem ve deneyime dayalı bir değerdir.
 |
| Sismograf ve Sarsıntı |
Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleri sonucu oluşan gerilme ve sıkışmalar, kabuğun bazı bölümlerinde yüzyıllar boyu enerji biriktirir. Biriken enerjiler zaman zaman ortaya çıkar. Yer kabuğundaki bu hareketli kısımlara Fay denilir.
Birbirlerinin hareketini engelleyen levhaların arasında sürtünme başlayıp birbirlerine sürtünmesi sırasında, büyük kaya kütlelerinin arasında kalan zayıf yerler (fay) zorlanırlar ve buralarda gerilme enerjisi birikir.
Zorlanma ve sürtünmenin etkisiyle kısa bir zamanda çok şiddetli bir kırılma ve hareket ortaya çıkar. Oluşan ilk harekete ''deprem'' yani ana şok, sonraki sarsıntının etkisiyle zayıf diğer kısımlarının kırılmasına da ''artçı depremler'' yani artçı şoklar denir.
Depremler 3 çeşittir:
- Tektonik depremler (yeryüzündeki depremlerin yaklaşık % 90'ı bu gruba girer)
- Volkanik depremler
- Çöküntü depremler
Denizlerde oluşan depremlerden dolayı büyük dalgalar oluşur, buna da tsunami denilmektedir.
 |
| Deprem |
Dünyadaki Deprem Kuşakları
1) Pasifik Deprem Kuşağı, dünyadaki depremlerin yaklaşık % 81'i burada oluyor.
2) Alp-Himalaya Deprem Kuşağı, dünyadaki depremlerin yaklaşık % 17'si burada oluyor.
3) Atlantik Deprem Kuşağı
Büyük Okyanus'un Asya ve Amerika kıtalarına komşu olan sınırları, Pasifik Deprem Kuşağı'nda yer almaktadır.
Endonezya'dan başlayıp Himalaya'lar ve Akdeniz üzerinden Atlantik Okyanusu'na uzanan kuşağa, Alp-Himalaya deprem kuşağı denilmektedir. Türkiye'nin büyük bölümü, bu kuşakta yer almaktadır.
Dünyadaki Okyanuslar
1) Büyük Okyanus (Pasifik Okyanusu)
2) Atlantik Okyanusu (Atlas Okyanusu)
3) Hint Okyanusu
4) Arktik Okyanusu (Kuzey Buz Denizi)
Türkiye'deki Deprem Kuşakları
1) Kuzey Anadolu Deprem Kuşağı
2) Güneydoğu Anadolu Deprem Kuşağı
3) Batı Anadolu Deprem kuşağı
Türkiye'deki Deprem Haritası
Haritadan Türkiye'deki tehlike derecesinin durumunu, renklerden anlayabiliyoruz. Koyu renklerden açık renklere gidildikçe tehlike durumu azalmaktadır.
 |
| Deprem Tehlike Haritası Afad |
Deprem olunca hemen herkes Richter ölçeğine göre depremin büyüklüğü kaçtır diye merak eder. Bu değer 0.1 den başlar 9'un üzerine kadar çıkabilir. Peki bu değerlerden bizler kısaca neler anlayacağız, en basit anlatımla şunları diyebiliriz:
Richter Ölçek Değerlerinin Yaklaşık Anlamları
0-3 arası: Genelde sismograf makineler hisseder, dünyada yılda yaklaşık 300.000 adet olur
3-5 arası: İnsanlar hisseder, büyük hasarlar vermeyebilir, dünyada yılda yaklaşık 55.000 adet olur
5-6 arası: Belli yapılar zarar görebilir, dünyada yılda yaklaşık 790-800 adet olur
6-7 arası: Büyük zararlar verebilir, dünyada yılda yaklaşık 110-120 adet olur
7-8 arası: Çok büyük zararlar verebilir, dünyada binalar zor dayanır ve yılda yaklaşık 17-18 tane olur
8-9 arası: Yüzlerce kilometrelik alanda etkisini gösterir, dünyada az görülür, yılda yaklaşık 1 kere
9 ve üzeri: Belli bölgeleri haritadan silebilir, dünyada az görülür, 100 yılda yaklaşık 5 kere olur
Deprem hayatımızın her anında vardı, var olmaya da devam edecektir. Bundan dolayı her zaman hazır olmalıyız.
 |
| Deprem Zamanı |
Ülkemiz konumu itibari ile dünyanın en güzel yerindedir. Bunun yanında da bir deprem kuşağı üzerindedir. Bu yüzden her gün deprem olabilir diye, evlerimizi en sağlam nasıl yapabiliyorsak, öyle yapmaya çalışalım. Böylece bir deprem olduğunda, evimiz enkaza dönüşmesin. Bunun yanında da deprem eğitimini öğrenmiş olmalıyız. Yani deprem anında ne yapmalıyız, deprem sarsıntısı bitince neler yapmalıyız? Onları şimdiden ne kadar iyi öğrenirsek, Allah korusun bir deprem anında kendimizi, yakınlarımızı ve başkalarının kurtulmasına sebep olabiliriz.
 |
| Deprem sonu ilk 6 saat |
Bir çok hadiste depremde vefat edenler Hükmî Şehid (Ahiret şehidi) sayılmaktadır. Sebep olarak ölüm anında çektikleri acı ve sıkıntılar gösterilmektedir. Bugüne kadar olan depremlerde vefat eden tüm vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet, Milletimize ve Ailelerine sabırlar diliyoruz. Başka büyük olabilecek depremlerden, Allah C.C. Ülkemizi ve Milletimizi korusun.
Başka bir yazımızda yine görüşmek üzere, herkese Saygılar sunarız...
Kaynaklar; ''AFAD,2018. Türkiye Deprem Tehlike Haritası'', depremafadgovtr, wwwdiyanethabercomtr, wwwgooglecom,
