KızılElma etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
KızılElma etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

18 Haziran 2022 Cumartesi

Bayraktar KIZILELMA Uçağı

   Dünyada destanlar yazan Bayraktar Tb2'ler, gün geçtikçe bir çok ülkenin satın almak için radarına girmiştir. Bunu üreten Baykar Teknoloji firması, Muharip insansız uçak sistemi (Mius) projesine başladığını önceden duyurdu. Daha sonra ise bunun adına BAYRAKTAR KIZILELMA (insansız savaş uçağı) verildiğinin duyulması herkesi çok heyecanlandırdı.

   Bizler önce Bayraktar firmasının bugüne kadar yaptığı ürünlerden kısaca bahsedelim, sonra Bayraktar Kızılelma savaş uçağını detayları ile yazalım. En sonunda ise herkese bir sürprizimiz olacak. Bayraktar Kızılelma için yazdığımız ''özel şiirimizi'' yazımızın sonuna ekleyeceğiz.

BAYRAKTAR KIZILELMA
BAYRAKTAR KIZILELMA (Mius)

BAYRAKTAR FİRMASININ YAPTIĞI ÜRÜNLER

- Bayraktar Mini İHA Özellikleri Nedir

Haberleşme menzili 15 km

Havada kalış 60-80 dk

Uzunluk 120 cm

Operasyonel irtifa 2.000 feet

Seyir maksimum hızı 30 knot- 40 knot

Kanat açıklığı 2 mt

Elden atış (otomatik kalkış)

Gövde üzeri iniş (otomatik)

Gece  Gündüz Kameralı

- Bayraktar TB2 Özellikleri Nedir

Haberleşme menzili maksimum 300 km 

Faydalı yük kapasitesi 150 kg

4 adet lazer güdümlü akıllı mühimmat

Kalkış ve iniş, Pist (otomatik)

Havada kalış 27 saat

Yükseklik 220 cm

105 hp içten yanmalı enjeksiyonlu motor

Seyir maksimum hızı 70 knot - 120 knot

Kanat açıklığı 12 mt

Uzunluk 6.5 mt

Maksimum kalkış ağırlığı 700 kg

Yakıt kapasitesi 300 lt benzin

Operasyonel irtifa Maksimum irtifa 18.000 feet - 25.000 feet

- Bayraktar DİHA Özellikleri Nedir

150 km haberleşme menzili

Seyir hızı 45 - 50 knot

Maksimum hız 80 knot

Operasyonel irtifa 9.000 feet

İrtifa tavanı 15.000 feet

Havada kalma süresi 12 saat

Kanat açıklığı 5 mt

Uzunluk 1.5 mt

Dikey iniş kalkışlı

Faydalık yük kapasitesi 5 kg

Azami kalkış ağırlığı 50 kg

Lazer işaretleyici

Bayraktar TB2 Diha
Bayraktar TB2 Diha Mini iha

- Bayraktar Akıncı Özellikleri Nedir

Uçuş irtifası 40.000 feet

Havada kalış süresi 24 saat

Tam otomatik uçuş kontrol ve 3 Yedekli Otopilot sistemi

Yer sistemlerine bağlı olmadan tam otomatik İniş ve Kalkış

Gps bağımlılığı olmaksızın dahili sensör füzyonu ile Seyrüsefer 

Tam otomatik seyir ve Rota takibi özelliği

Hassas otomatik kalkış ve iniş özelliği

Tam otomatik taksi ve Park özelliği

Faydalı yük kapasitesi 1.500 kg

Lazer güdümlü akıllı mühimmatlar, Füzeler

Yükseklik 4.1 mt

Seyir - maksimum hız 150 - 195 knots

Maksimum kalkış ağırlığı 6.000 kg

Kanat açıklığı 20 mt

Uzunluk 12.2 mt

- Bayraktar TB3 SİHA Özellikleri Nedir

Kısa pistli gemilerden kalkış ve iniş kabiliyetine sahiptir

Silahlı insansız hava aracıdır

Keşif, gözetleme ve istihbarat amaçlıdır

Kanatları altındaki akıllı mühimmatlarla operasyon icra edecek

Katlanabilir kanat yapısıyla helikopter gemileri ve uçak gemilerinde kullanılacak

Görüş hattı ötesi haberleşme kabiliyeti ile çok uzun mesafelerden kumanda edilebilmektedir

Kanat açıklığı 14 mt

Uzunluk 8.35 mt

Yükseklik 2.6 mt

Kalkış ağırlığı 1.450 kilo

Tas seyir hızı - Maksimum hız 125 knots / 160 knots

Faydalı yük kapasitesi 280 kilo

Havada kalış süresi 24 saat +

Otomatik iniş ve kalkış

- Uçan Araba CEZERİ 

Sağlık sektörü ve askeri alanda lojistik destek faaliyetlerine yeni bir çehre kazandıracaktır

Yolcu ve kargo taşımacılığında aktif olarak rol alacak şekilde tasarlanmaktadır

% 100 elektrikle çalışacaktır

Yapay zekâ bilgisayarı destekli uçuş sistemi

Sabit hatveli pervaneler

Lityum - iyon batarya paketi

Tam otonom uçuş kontrol sitemi

Karbon fiber yapısal

Ölçüleri (en-boy-yükseklik) 3.730 mm / 4.070 mm / 1.870 mm

Dikey kalkış iniş

Azami uçuş irtifası 2.000 mt

Havada kalma süresi 1 saat

Seyir hızı 100 km/s

Menzil 70-80 km

Bataryaların tam dolumu için gereken süre 1 saat

Azami kalkış ağırlığı 241 kilo

Bayraktar AKINCI
Bayraktar AKINCI TB3 Cezeri

   Bu arada Bayraktar Jiha'yıda bekliyoruz. O nedir diye soranlarınız olmuştur içinizden. Önceki yazılarımızın birinde bunu öneri olarak yazmıştık, okumak isteyenler bu linke bakabilir.

   Türk Havacılık Uzay Sanayii Tusaş'ın yaptığı Milli Muharip Uçağı (MMU) projemizde çok güzel olacak  İnşallah. İlerleyen zamanlarda bununla ilgilide özel bir yazı ve ŞİİR yazma planımız var. Amacımız ülkemizin güzel ve büyük projelerinin hepsini bir arada halkımıza bilgilendirmektir. Şimdi sıra geldi Bayraktar Kızılelma'ya (MİUS). Bu uçağımız geleceğin Fatih'lerinden biri olacak İnş. 

BAYRAKTAR KIZILELMA (MİUS)

Agresif manevralarla hava-hava muharebesi icra edecek

Düşük radar kesiti

Kısa pistli gemilerden kalkış ve iniş kabiliyetine sahip olacak

Gövde içinde taşıyacağı mühimmatlarla belirlenen hedeflere taarruz gerçekleştirecek

Operasyonel irtifa 35.000 feet

Havada kalış süresi 5 saat

Maksimum kalkış ağırlığı 6 ton

Seyir hızı 0.6 mach yani yaklaşık 735 km/h

Faydalı yük kapasitesi 1.500 kilo

Otomatik iniş ve kalkış

Düşük görünürlük

Yüksek manevra kabiliyeti 

Görüş hattı ve Görüş hattı ötesi haberleşme

Aesa radar ile yüksek durumsal farkındalık

14-15 metre arası boyu olacak

Bayraktar KIZILELMA
Bayraktar KIZILELMA

   Şimdi özel bir şiir hazırladık Bayraktar Kızılelma için. Bu şiiri ayrıca Kızılelma gibi Savunma sanayimiz için farklı ürünler üreten tüm firmalarımıza ve çalışanlarımıza da armağan ediyoruz. Hepsine teşekkür ediyor ve yürekten alkışlıyoruz. Şunu da ömrümüzün sonuna kadar asla unutmayalım, ''birlikten kuvvet doğar''.

BAYRAKTAR KIZILELMA İÇİN YAZDIĞIMIZ ÖZEL ŞİİRİMİZ

Ufukta gördüm bir KızılElma
Gökyüzünü kaplıyordu adeta
Diğer uçaklar düşünüyordu, kara kara
Bizler ne yapacağız, bundan sonra

Geliyor geliyor, o geliyor
Gökyüzünün yeni kartalı geliyor
Dosta güven, düşmana korku veriyor
Gökyüzünün yeni Fatihi, rekorları kırıyor

Seni görenler mutluluktan ağladı
Gökyüzü yağmuruyla seni karşıladı
Doğan güneş bizlere umudu aşıladı
Gözleri yaşaranlar, seni hep diline doladı

Hep beklenendin, gökyüzündeki yıldızlarda
Sen bir ülkenin ümidiydin, zorlu yolculuklarda
Günün birinde geleceğin biliniyordu, akıllarda
Gün gelecek göreceğiz seni, mavi beyaz bulutlarda

Bayrak gibi dalgalanacaksın gökyüzünde
Korku nedir bilmeyeceksin yüreğinde
İstiklâl ve İstikbalimizin kanatları olacaksın beyinlerde
Bir ölürsek bin diriliriz, bu dünya topraklarında

Gökyüzünde adeta aslan gibi kükreyeceksin
Tüm şehitlerimize selam vereceksin
Büyük ve güçlü Türkiye'nin ayak sesleri olacaksın
Cihana huzur ve mutluluğu, koşar adımlarla, sen getireceksin 

   Teknoloji ile dolu bir yazımızı şiirle bitiriyoruz. Bir yandan gelişmeleri anlattık, bir yandan da şiirimizle sanatın içinde biraz gezindik. Herkesin çok beğeneceğini umduğumuz bu şiir, dillerde destansı olarak belki dolanacaktır İnşallah. Tekrar hepinize teşekkür eder, başka yazılarımızda yine görüşmek üzere herkese Saygılar sunarız...


   NOT 1: Bu yazımızı 18 aralık 2022 tarihinde yazmıştık. 14 aralık 2022 tarihinde ise Bayraktar Kızılelma Uçağı ilk uçuşunu yaptı.

   NOT 2: Bu yazımızı 18 aralık 2022'de hazırlamıştık. 27 ekim 2023'de ise Bayraktar TB3 uçağı ilk uçuşunu yaptı. 



   Kaynaklar ve etiketler; wwwbaykartechcom, Kızıl Elma, KIZIL ELMA, JİHA, Cezeri, AKINCI, UÇAĞI, Mius, Kızılelma Uçağı ne zaman uçtu, Tb3 uçağı ne zaman uçtu, Kızılelma uçağı ilk ne zaman uçtu, Tb3 uçağı ilk ne zaman uçtu, Bayraktar Kızılelma ne zaman uçacak, bayraktar kızılelma uçtu, mius baykar, mius bayraktar, mius kızılelma, baykar ürünleri, baykar savunma ürünleri, baykar teknoloji ürünleri, baykar ürettikleri, baykar ürettiği uçaklar, baykar üretim, iha bayraktar tb2 özellikleri, bayraktar kızılelma özellikleri, bayraktar kızılelma nedir, bayraktar mini iha teknik özellikleri, bayraktar tb2 ilk uçuş, bayraktar tb2 ve tb3 farkı, bayraktar diha teknik özellikleri, bayraktar akıncı tiha, bayraktar tb3 menzil, bayraktar uçan araba cezeri uçan araba özellikleri, cezeri uçan araba hakkında bilgi, bayraktar kızılelma şiir 

12 Ekim 2021 Salı

Geçmişten Geleceğe Uçak ve Teknolojiler

   Bembeyaz bulutlarla kaplı gökyüzünden aşağı doğru bakınca yemyeşil ağaçları ve masmavi denizleri görürüz. Bu görüntü karşısında ne kadar şükretsek azdır, çünkü hepsi birbirinden farklı özellikte, çok güzel yaratılmıştırlar. Bu doğa güzelliklerini gökyüzünde bir kartal gibi süzülen, bulutların üstünde ise arabalardan kat kat hızla giden, uçakların içinden görebilmekteyiz. Bu uçakların en bilinenleri yolcu ve savaş uçaklarıdır. Günümüzde yolcu uçakları ortalama 730-950 km/h arası hızlarla, savaş uçakları ise ortalama 2300-3300 km/h arası hızlarla uçmaktadırlar. Bunların yanında özel olarak üretilen, daha yüksek hızlarla giden uçaklarda bulunmaktadır.

   Bildiğiniz üzere ülkemizde 1944 yılında Nuri Demirağ İstanbul'dan Ankara'ya ilk uçağımızı uçurmuştu. Ama sonraları ne hikmetse ! bir şekilde engellenip, ülkemizin uçak yapma hayalleri rafa kaldırıldı. Bu ve buna benzer engellemelerin bize verdiği yaklaşık toplam zarar ile ilgili olan yazımızı önceden yazmıştık, isteyenler bu linkten tekrar okuyabilirler.

Nuri Demirağ
Teknoloji 

   Bizlerde bu konuyu detaylıca inceleme kararı aldık. Amacımız geçmişte yapılan bunun gibi engellemelerin bizlere nasıl zararları olduğunu iyi anlayıp, geleceğe daha sağlam adımlarla gidebilmektir. Ayrıca bundan sonra önümüze çıkabilecek bu tarz engellemelere karşı daha dikkatli olmamız gerektiğini görebilmektir, çünkü gelecek gençlerimizindir.

   Önce yolcu uçaklarından başlayalım. Şu an itibari ile akla ilk gelen 2 yolcu uçak markası, Boeing ve Airbus' dır. Bunlar hakkında kısa bilgiler verip, sonra kendi analizlerimize başlayacağız.

Boeing firması:

   1916 yılında Amerika'nın Washington eyaletinde kurulmuştur. Uçak ve helikopterler yanında, savunma sanayi ürünleri de üreten bir firmadır. Son zamanlarda ürettiği uçak tip isimleri Boeing 737 / 747 / 767 / 777 / 787'dir. Fiyatları ise normal uçaklarda 89 ile 134 milyon $ arası, büyük uçaklarda ise 217 ile 442 milyon $ arasıdır. Firmanın yıllık cirosu ise yaklaşık 58 milyar dolardır.

Boeing
Boeing

Airbus firması:

   1970 yılında Fransa ve Almanya birlikteliğinde kurulup, daha sonra İngiltere, Hollanda ve İspanya'da ortaklık yapmıştır. Yani Avrupa firmasıdır. Uçak ve helikopter yanında, savunma sanayi ürünleri de üreten bir firmadır. Son zamanlarda ürettiği uçak tip isimleri Airbus A220 / A320 / A330 / A350 / A380 / A300 / A310 / A340 /A321'dir. Fiyatları ise normal uçaklarda 80 ile 130 milyon $ arası, büyük uçaklarda ise 200 ile 450 milyon $ arasıdır. Firmanın yıllık cirosu ise yaklaşık 57 milyar dolardır.

Airbus
Airbus

   Bu arada Çin'de kendi yolcu uçağını yapmaya çalışıyor. Devlete ait Çin Ticari Uçak Kurumu (Comac) tarafından çalışmalar devam etmektedir.

   Şimdi ise savaş uçaklarından bahsedeceğiz. Şu an dünya gündeminde olan büyük savaş uçaklarının bazıları şunlardır.

F-35: 

   Amerikan Lockheed Martin firması tarafından üretilmekte olup, firma ciro bakımından savunma sektöründe dünya birincisidir. Savaş uçağının yaklaşık fiyatı 85-90 milyon dolar arası olup, firmanın yıllık yaklaşık cirosu 66 milyar dolardır.

Sukhoi Su-35 ve Sukhoi Su-57 hayalet:

   Rusya tarafından üretilmektedir. Su-57 uçakları 5. nesil uçak olarak piyasaya sürülmüştür. Bu savaş uçaklarının fiyatları yaklaşık 28-40 milyon dolardan başlıyor.

Chengdu J-20 :

   Çin tarafından üretilmektedir, beşinci nesil olarak. 

 B-21 Raider, sır uçaklar (hayalet) :

   Northrop Grumman firması tarafından yapım aşamasında olup, firma ciro bakımından dünya dördüncüsüdür. Yaklaşık yıllık cirosu 38 milyar dolardır.

F-16 Fighting Falcon :

   General Dynamics firması tarafından zamanında üretilmişti. Firma ciro bakımından dünya beşincisidir. Yaklaşık yıllık cirosu 37 milyar dolardır.

   Savaş uçakları ile ilgili bazı teknik detayları yazdıktan sonra analiz yazılarımızı, artık yazmaya başlıyoruz. Bu analiz yazımızı okurken bazen üzülecek, bazen sevinecek, bazen de ülke olarak gururlanacağız. Çünkü dünyada tek bir Türkiye vardır ve ülkemizin yanında dünyadaki tüm mazlumlar toplanmaya başlamaktadır. Birliğimizden kuvvet doğacaktır.

Yıllardır NELER Kaybettik ?

   1944 yılında ilk uçağımızı yaptıktan sonra birileri engel olup rafa kaldırılmasaydı, aradan geçen 77 yılda ülkemiz neler yapardı neler ? Gerek yolcu ve gerekse de savaş uçaklarının fiyatlarını yukarıda yazdık. Bunları üreten firmaların yıllık ciroları 5 ile 66 milyar dolar arasıdır. Ortalama alınırsa her biri yaklaşık 25 milyar dolarlık firmalardır. Bu paranın 10 milyar dolarını uçak ve helikopter tarzı ürünlerden kazanmaktadırlar. Eğer ülkemizde darbeler olmasaydı, bu firmalar gibi şu an ülkemizin, en az 10 tane marka firması olabilirdi. Buda yaklaşık her yıl uçak ve helikopterlerden ilaveten 100 milyar dolar ihracat demek olup, milyonlarca kişiye de fazladan istihdam verilmesi anlamına gelir. Ayrıca sanayi alanında böyle firmalar olsaydı, diğer sektörlerde de dünyada başka markalarımız ve yüzlerce milyar dolar fazladan ihracatımız olabilirdi. 

   Uçak sanayinde 77 yılda gerek ithalata ödediğimiz para, gerekse de yapamadığımız ihracattan dolayı oluşan kaybımız en az 1.5 trilyon dolar yapmaktadır. Rakamın büyüklüğünü görünce sizlerde şaşırdınız, biz neler kaçırmışız. Evet çok fırsatlar kaçırdık, düşünün 1970 yılında kurulan Airbus firmasının tek başına yıllık cirosu şu an 57 milyar dolar. Biz ilk uçağımızı bunlardan önce, 1944'te yapmıştık. Yani bizler onlardan önce başladık ama engellendik ve neler kaybettik ? Biraz empati yaparak düşünün, gerisi sizlerin takdiridir. Uçak sanayi, savunma sanayi ve diğer tüm sektörlerde bizlerin kaybettiği para yaklaşık 77 yılda 10 trilyon dolardır. Bu paralarla bugüne kadar neler yapılırdı, değil mi ?

Günümüze GÜVENLE Bakmak

   Şimdi çok fırsatlar kaçırdık diye ümidimizi kaybetmeyelim, olan ile ölmüş geriye getirilmez, geçen geçmiştir. Artık günümüze ve ileriye odaklanma zamanı hep beraber. Ülkemizde son 20 senedir yapılan arge çalışmaları sonucunda helikopter, iha, siha, eğitim uçakları ve bunun gibi hava taşıtlarında çok büyük yollar kaydedildi. Bunlardan bazılarının isimleri şöyledir;


- Atak helikopteri

- Gökbey Helikopteri

Atak
Atak Gökbey


- Hürjet

- Hürkuş

Hürkuş
Hürkuş Hürjet


- Anka İha

- Aksungur

- Vestel Karayel İha, Siha


Anka Aksungur
Anka Aksungur Vestel Karayel


- Bayraktar mini İHA

- Bayraktar TB2 İHA / SİHA

- Bayraktar Akıncı Tiha

Bayraktar Akıncı
Bayraktar Mini İha Tb2 Akıncı

   Bu projelerin çoğu Tusaş (Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı) - Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından yapılmaktadır. Tusaş havacılık ve uzay sanayi; sistemlerinin üretimi, geliştirilmesi, modernizasyonu ve yaşam döngüsü destek süreçlerinde Türkiye'nin teknoloji merkezi olmuştur. Yıllık cirosu şu an yaklaşık 1.5 milyar dolardır. İlerleyen yıllarda bizim firmalarda yıllık 50-60 milyar dolarları görecektir İnşaAllah.

   Tusaş Uçak Üretim Tesisi (Milli Muharip Uçak Mühendislik Merkezi, Uzay Sistemleri Mühendislik Merkezi ve Kompozit Üretim Binası) 2022 yılının başlarında açılacaktır.

Tusaş Motor Sanayii A.Ş. (TEI, Tei) , TUSAŞ ENGINE INDUSTRIES, INC.

Geleceğe Güvenle Bakacağımız BİTEN ve HAZIRLANAN Projelerimiz;

- Bayraktar Diha, (Dikey iniş kalkışlı, insansız hava aracı)

- Milli Muharip Uçağı (MMU)

- Muharip İnsansız Uçak Sistemi (Mius)

Mmu
Mmu Mius

- Atılgan, Zıpkın, Korkut, Gökdeniz  Hava Savunma Silahları

- 35 mm Modernize Çekili Top Sistemleri

- Sungur ; 1-8 km menzilli Hava Savunma Sistemi 

- Hisar-A ; 15 km menzilli Alçak irtifa hava savunma füze sistemi

- Hisar-O+ 25 km menzilli Orta irtifa hava savunma füze sistemi

- Hisar-U yeni adı Siper ; 100 km menzilli Uzun menzilli hava savunma sistemi

- GUMS ; Geliştirilmiş Uzun Menzilli Hava Savunma Sistemi

Siper
Siper

Gums
Gums

- Bayraktar TB3

- Göktürk Uydusu

- Denizaltı gemilerimiz

- Uçak gemisi

- Lazer Silahlar

- Yerli MR cihazı

- Yerli Motor

- Lityum iyon pil

- Togg Araba

- Uçan Araba

Bizlerin BEKLEDİĞİ Projeler;

- Yerli Yolcu Uçağı

- Kıtalararası füze

- Nükleer başlıklı füze (Dünyada şu an 15.000 adet civarı var)

- Yerli üretim dokuma makineleri

- Yerli üretim pamuk iplik tesisleri

- Çok özel CNC makineleri

- Jiha, Jet motorlu insansız hava aracı. Yeri geldi mi normal hızla iha gibi gidecek. Yeri geldi mide jet motor devreye girip, savaş uçağı gibi  çok hızlı uçması. 

   Nereden nereye, 1944 yılında uçak yapan ülkemiz, bir anda birileri tarafından engelleniyor. Sonra başkaları uçak ve teknolojik ürünler yapıyor. Biz ülke olarak daha çok büyüyeceğimize, tam tersi darbelerle bizlere kıtlıklar yaşattılar, olur olmaz iç işleri ile uğraştırdılar. Biz bunlarla uğraşırken başka ülkeler ise, teknolojide aldı başlarını gitti. Giden gitti, şu ana odaklandığımız da teknolojiyi çok iyi yerden yakaladık ve süratle aradaki farkları kapatıyoruz ülke olarak. Bu hızla gidersek önümüzdeki 10 sene içinde dünyada çok iyi yerlere geleceğiz İnş.

   Gelecek sizin gençler, sizler kendinizi ne kadar ilime, bilime ve insanlığa yararlı işlere verirseniz ülkemiz sizlerle beraber daha çok büyüyecektir. Sizlerde bu ışığı ve enerjiyi görüyoruz ve şimdiden hepinizi tebrik ediyoruz. İnanırsanız, çoğu işi başarırsınız.

   Sizlere 77 yıllık kısa bir yolculuk yaptırdık. Yazımızı başka arkadaşlarınıza da gönderirseniz, onlarda faydalanmış olur. Şimdiden herkese teşekkür eder, başka bir analiz yazımızda görüşmek üzere hepinize Saygılar...



   Kaynaklar ve etiketler; wwwaselsancomtr, wwwbaykarsavunmacom, wwwssbgovtr, wwwtusascom, wwwvestelsavunmacom, wwwsivasgovtrnuri-demirag, wwwboeingcom, wwwairbuscom, wwwdefensenewscom, wwwgooglecom, KITLIK, AKINCI , kızılelma, teknoloji, yolcu uçağı markaları, geçmişten günümüze uçaklar, uçak tarihi, uçağın tarihçesi, uçakların tarihçesi, uçakların tarihi, eski uçaklar, uçağın tarihsel gelişimi, uçakların tarihsel gelişimi, uçağın tarihi gelişimi, uçakların tarihi gelişimi, geçmişte uçak, geçmişten günümüze gelen, geçmişteki uçaklar, ilk uçak ne zaman yapıldı, ilk uçak  

Öne Çıkan Yayın

Yakında olabilecek sorun, Karavanlar