Tarihin sıfır noktası, 12000 yıl öncesi, Dünyanın İlk Tapınağı...
Günümüzden binlerce yıl öncesine tarihlenen, henüz avcı ve toplayıcı tarzda yaşam süren insanların oluşturduğu bir inanç merkezi, Göbeklitepe. Burası Şanlıurfa'nın 20 kilometre kuzeydoğusundaki Örencik Köyü yakınlarında, yaklaşık 300 metre çapında ve 15 metre yüksekliğinde geniş görüş alanına hâkim bir konumda yer almaktadır.
 |
| Göbeklitepe |
Burada çapları 30 metreyi bulan yaklaşık 20 yuvarlak ve oval yapının ortasında 2 adet ''T'' biçimli, 5 metre yüksekliğinde, kireçtaşından bağımsız sütun yer almaktadır. Yapıların iç duvarlarında da küçük sütunlar yer almaktadır.
İnsanların avcı toplayıcı olarak yaşamını sürdürdüğü bir dönemde, henüz yerleşik hayata geçmemiş avcı, toplayıcı yaşam süren insanların, hiçbir alet ve makine kullanmadan çakmak taşlarıyla, sadece insan gücüne dayalı olarak ileri düzeyde mimarlık gerektiren tapınaklar inşa etmesi, tüm dünyada şaşkınlıklar yaratmıştır.
Tarih öncesi insanların inanç dünyalarını yansıtan, animist figürler ile zenginleştirilmiş tapınaklar Göbeklitepe'yi arkeoloji tarihinin en önemli keşiflerinden biri olmasını sağlamıştır.
Burası Malta'da bulunan tapınaktan yaklaşık 6500 yıl, İngiltere'de bulunan Stonehenge'den yaklaşık 7000 yıl ve Mısır Piramitleri'nden ise yaklaşık 7500 yıl daha önce inşa edilmesiyle tüm dikkatleri üzerine çekmiştir. Ayrıca alanda bulunan dikili taşlar çok belirgin bir şekilde, insanı sembolize etmektedir.
Göbeklitepe, yıllardır tarih derslerinde öğretilen ''göçebe toplulukların tarımı öğrenerek yerleşik hayata geçtiği'' tezini çürütmüştür. Kalabalık toplulukların ibadet merkezine yakın olma arzusu ve çevrede bu toplulukların ihtiyaçlarını karşılayabilecek seviyede yeterli kaynak olmamasından dolayı insanlar, tarıma yönelmişlerdir.
Bu alanda bulunan insan ve hayvan heykelleri ile taş ustalığı, günümüz heykel tıraşlarını ve sanatçılarını kıskandıracak düzeyde ustaca yapılmıştır. Bu ibadet alanı 1000 yıllık bir kullanımdan sonra tekrar dönüş ve koruma duygusunu ön planda tutarak kendi elleri ile kapatmışlardır.
Göbeklitepe ile ilgili cevapları bulunamayan bazı sorular vardır, bunlar şunlardır:
CEVAPSIZ SORULAR
- Bu tapınakları yapanlar kimler?
- Ağırlıkları 60 tonu bulan sütunların buraya nasıl taşındığı ve dikildiği?
- Üstlerinin tonlarca toprak ve taş ile örtülerek neden gömüldüğü?
- Tapınakların amacının tam olarak ne olduğu?
 |
| Göbeklitepe Örencik |
Şu ana kadar yapılan kazı çalışmaları sonucunda, Göbeklitepe'de 4 tabaka açığa çıkartılmıştır. En üstteki 1. tabaka tarım yapılan yüzey dolgusu olup, geriye kalan 3 tabaka ise Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem'e tarihlenmektedir. Göbeklitepe'de stratigrafi en üstten alta doğru şu şekilde sıralanmaktadır.
TABAKALAR SIRALAMASI
1. Tabaka: Yüzey dolgusu
2. A Tabaka: Dikilitaşlı Köşeli Yapılar (M.Ö 8000 ile 9000 arası)
3. B Tabaka: Yuvarlak Oval Yapılar (Ara Tabaka)
4. Tabaka: Dikilitaşlı Dairesel Yapılar (M.Ö 9000 ile 10000 arası)
Şimdiye kadar 4 tane böyle anıtsal yapı açığa çıkartılmış olup, yapılan jeomanyetik ölçümler sonucunda burada en az 20 tane anıtsal yapının olduğu anlaşılmıştır. İleriki yıllarda yapılacak kazı çalışmaları sonucunda Göbeklitepe'deki hayat, tam olarak netlik kazanacaktır.
Göbeklitepe'de şu ana kadar elde edilen bulgulara göre insanların avcılık ve hayvancılıkla geçindiği, tarımın henüz yapılmadığı düşünülmektedir.
Bulunduğu konum itibari ile çevresinde geniş kayalık platolar bulunan Göbeklitepe'de dikilitaşlar, bu platolardaki kayalardan yekpare halinde kesilerek temin edilmiştir. Bu arazide işlenmemiş durumda bazı dikilitaşlar kesildiği yerde hâlâ görülebilmektedir. Ayrıca bu platolarda, kayalar üzerinde, işlevleri henüz anlaşılamayan oyuklar ve bazı işaretler bulunmaktadır.
Yaklaşık boyları 5 metreye ulaşan dikilitaşların bazılarının üzerlerinde kabartma olarak çoğunluğunu yılan, tilki, yaban domuzu ve kuşların oluşturduğu çeşitli hayvan tasvirleri bulunmaktadır.
Bazı örnek şekillerde kabartma olarak yapılmış kol ve ellerden dolayı, dikilitaşların stilize edilmiş insan figürleri olduğu, aşırı şematik ve kübik formda gösterilen gövdeleriyle yaşayanları değil de başka bir boyutun varlıklarını temsil ettikleri tahmin edilmektedir.
Unesco Dünya Miras Geçici Listesi'nde 2011 yılından bu yana yer alan Göbeklitepe, 2018 yılı temmuz ayında Türkiye'den 18. varlık olarak Unesco Dünya Mirası Listesine alınmıştır.
Ünü dünyaya yayılan Göbeklitepe ile ilgili bilgi yazımızın sonuna gelmiş bulunmaktayız. Başka bir yazımızda daha görüşmek üzere herkese Saygılar sunarız...
Kaynaklar ve etiketler; wwwkulturportaligovtr, wwwhaliliyegovtr, wwwsanliurfagovtr, Göbekli Tepe, göbeklitepe nerede, göbeklitepe resimleri, göbeklitepe tarihi, göbeklitepe tabakaları, göbeklitepe'deki taşların anlamı, göbeklitepe dikili taşlar, göbeklitepe taşların anlamı, göbeklitepe'de bulunan taşların özellikleri nelerdir, şanlıurfa göbeklitepe unesco, göbeklitepe unesco tarafından korunuyor mu, göbeklitepe unesco dünya miras listesi'ne alınma tarihi, göbeklitepe unesco dünya kültür mirası listesi'nde, göbeklitepe ünü nedir, göbeklitepe neden önemli, göbeklitepe neden t şeklinde, göbeklitepe neden tarihin sıfır noktası, göbeklitepe neden unesco dünya mirası listesinde yer almaktadır, göbeklitepe niçin yapılmıştır, göbeklitepe hikayesi, dünyanın ilk tapınağı nerede, dünyanın ilk tapınağı göbeklitepe, göbeklitepe örenyeri
